Biosector houdt onderzoek een leidraad tot 2017 voor

De komende vier jaar vraagt de biosector in te zetten op onderzoek naar ‘robuuste biologische productiesystemen’, ‘flexibele biologische ketensystemen’ en ‘kwaliteitsvolle voeding’. Dat staat in de ‘Onderzoeksstrategie voor biologische landbouw en voeding in Vlaanderen 2013-2017’, een leidraad waarin het Netwerk Onderzoek Biologische Landbouw en voeding (NOBL), het Coördinatiecentrum praktijkgericht onderzoek en voorlichting Biologische Teelt (CCBT) en de Biobedrijfsnetwerken voor het eerst met zijn drieën onderzoeksthema’s voor de biologische landbouw hebben bepaald.

Sinds 2012 vormen NOBL, CCBT en Biobedrijfsnetwerken samen het Vlaams onderzoeks- en kennisnetwerk voor de biologische landbouw en voeding. Alle stakeholders vinden er elkaar om kennisuitwisseling en onderzoek voor de biologische sector te organiseren en te stimuleren. Dat is een participatief proces waarbij het onderzoek aangestuurd wordt door vragen vanuit de sector.

Biobedrijfsnetwerken groeperen bioboeren en bieden ruimte voor uitwisseling van ervaring en kennis tussen landbouwers, adviseurs en onderzoekers. Ketenorganisatie BioForum en opleidingscentrum Landwijzer faciliteren deze netwerken. CCBT vervult een coördinerende rol bij het initiëren en uitvoeren van praktijkonderzoek en faciliteert de verspreiding van kennis en resultaten uit onderzoek naar landbouwers. NOBL legt de link tussen onderzoekers, landbouwers, beleidmakers en andere onderzoeksnetwerken op nationaal en internationaal niveau. NOBL maakt deel uit van het ILVO, het Vlaams Instituut voor landbouw- en Visserijonderzoek.

“De actieterreinen vertonen onderling een duidelijke samenhang”, vertelt Lieve De Cock, coördinator van NOBL. “De biosector verwacht van het toegepast en praktijkonderzoek dat bijvoorbeeld de opbouw van bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit, de zorg voor het milieu, het dierenwelzijn, de gezondheid en de billijkheid (de principes van biologische landbouw) verder wetenschappelijk onderbouwd worden.“

CCBT-coördinator Carmen Landuyt noemt de onderzoeksstrategie een “wegwijzer” voor onderzoekers en financiers van onderzoek die willen weten hoe zij de biologische sector en uiteindelijk ook de gangbare landbouw kunnen helpen. “De visie en behoeftes zijn omschreven. Het doel ook: enerzijds de biologische landbouw als agro-ecologische vorm van landbouw versterken, en anderzijds van het productie- en ketensysteem een autonoom, zelfregulerend systeem maken met meer veerkracht”, aldus Landuyt.

In de neergepende strategie definieert de biosector eerst haar visie en onderzoeksdoelstellingen: een duurzame voedselproductie en -consumptie, systemen die op eigen kracht en met een minimum aan input produceren in evenwicht met de ecologische en sociale draagkracht van hun natuurlijke omgeving. De klemtoon ligt op een geïntegreerde aanpak omdat de landbouw- en voedingssector complexe systemen zijn waar verschillende elementen en actoren sterk in relatie staan met elkaar. Vervolgens schreven de leden van de drie partners de strategie voor toekomstig onderzoek uit.

An Jamart en Koen Dhoore van Biobedrijfsnetwerken vatten samen welke verwachtingen bio heeft ten aanzien van het onderzoek: “Voor een toekomstgerichte landbouw in Vlaanderen is inzetten op out of the box en meer systeemgericht onderzoek noodzakelijk. De landbouw- en voedingsbedrijven zijn enthousiast om een participatieve rol te spelen in de onderzoeksprojecten en om hun kennis te delen met de onderzoekers. Nu komt de stap om vragen vanuit de sector om te zetten in een concrete onderzoeksaanpak. Hopelijk zien ook de financiers van het bio-onderzoek de toekomstkansen voor de hele sector van landbouw en voeding, en de noodzaak om meer in te zetten op de systeemgerichte aanpak van de onderzoeksstrategie.”

Recent onderzoek in de biologische melkveehouderij illustreert hoe de sector in de toekomst nog vaker te werk wil gaan. Binnen het biobedrijfsnetwerk dat melkveehouders samenbrengt, rapporteerden verschillende boeren problemen met hun koeien die deden denken aan een mineralengebrek. Biologische melkkoeien krijgen een groter percentage ruwvoeder dan de dieren uit de gangbare melkveehouderij. Dit kan een mineralengebrek veroorzaken. Het biobedrijfsnetwerk vroeg een expert van Inagro om naar het probleem te kijken vanuit het voeder dat de koe vreet. Een verdere aanpak werd besproken en een primair projectidee was geboren. Op zoek naar financiering werd een project ingediend binnen een oproep voor praktijkgericht onderzoek door CCBT. In nauwe samenwerking met het biobedrijfsnetwerk onderzocht Inagro de mineralen- en spoorelementenvoorziening voor biokoeien via kruiden in weiland.

Meer fundamenteel onderzoek bleek nodig zodat BioForum, die binnen het biobedrijfsnetwerk optreedt als facilitator, een brainstorm organiseerde rond veehouderij en voedergewassen met bodemexperten en landbouworganisaties. Bij de Vlaamse landbouwadministratie werd een project ingediend en goedgekeurd. Andermaal gingen de onderzoekers, ditmaal experten van de UGent, aan de slag in nauwe samenwerking met de biologische melkveehouders. Door de kennis die de voorbije jaren is opgedaan over een efficiëntere mineralenbenutting uit het voeder weten de biologische melkveehouders nu dat het zinvol is om kruiden te hebben staan in hun grasklaverpercelen. Het voorbeeld toont hoe vanuit de praktische problemen en de ervaringen van de boeren een projectvoorstel werd uitgewerkt en hoe de resultaten terug naar de sector vloeien.

Meer info: Onderzoeksstrategie biologische landbouw & voeding Vlaanderen 2013-2017